Wat is het probleem?
Wie als organisatie erkend wil worden om giften met belastingvermindering te mogen innen, moet dat aanvragen bij de FOD Financiën. Sociaal-culturele organisaties (erkend door het departement Cultuur van de Vlaamse overheid) krijgen bij die aanvraag vaak een negatieve beslissing omdat ze niet voldoen aan de criteria van ‘culturele instelling’ (zoals vermeld in het Wetboek van Inkomsten –WIB en KB ‘92).
Wat hebben verenigingen hiermee te maken?
Sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties krijgen vaak geen erkenning om één of meerdere van deze redenen:
- ze voldoen zogezegd niet aan de gestelde voorwaarden inzake ’Cultuur’
- ze hebben zogezegd geen landelijke spreiding
- ze hebben activiteiten in verschillende domeinen
- ze hebben meer dan 20% beheerskosten
Bovendien kunnen organisaties vaak geen verweer indienen tegen het verslag van de inspecteur financiën, terwijl dit hun wettelijk recht is. Tot slot speelt de manke interpretatie van inspecteurs financiën een belangrijke rol (cf. Hieronder).
Waarop botsen verenigingen?
Voor sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties zijn giften niet enkel een (broodnodige) bron van extra inkomsten maar ook een vorm van betrokkenheid met hun achterban. Sociaal-culturele organisaties, erkend en gesubsidieerd door de Vlaamse overheid, moeten voldoen aan de decretale vereisten van het decreet Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk.
Om giften met fiscaal voordeel te kunnen ontvangen, moeten organisaties aan een aantal voorwaarden voldoen. Die zijn verankerd in het KB/Wetboek Inkomsten Belasting 1992, onder toezicht van de FOD Financiën. Daar knelt de schoen.
- De gestelde voorwaarden inzake ’Cultuur’
Voor culturele instellingen zijn er – naast de algemene voorwaarden – een aantal “specifieke voorwaarden”, waaraan de aanvragende instellingen moeten voldoen.
Als een culturele organisatie een aanvraag indient, dient de minister van Financiën hierover advies te vragen aan de bevoegde voogdijminister van de betrokken Gemeenschap. Voor culturele instellingen zal dat advies dus gegeven worden door de bevoegde minister van Cultuur. Onder meer op basis van dit advies neemt de minister van Financiën een beslissing over de erkenningsaanvraag. Het advies van de voogdijminister (Vlaamse minister van Cultuur) moet in de procedure verplicht opgevraagd worden. Maar de FOD Financiën is niet verplicht dit advies op te volgen. Wat in realiteit ook vaak gebeurt.
De minister van Financiën en zijn administratie zien de door de Vlaamse Gemeenschap erkende culturele organisaties dus niet altijd als “Cultuur”. De Federale overheid oordeelt dus zelf over wat al dan niet “Cultuur” is, terwijl “Cultuur” een Gemeenschapsbevoegdheid is.
- Geen landelijke spreiding
Volgens de FOD Financiën hebben sommige sociaal-culturele organisaties geen landelijke spreiding. Dit is nochtans een voorwaarde om erkend te worden binnen het decreet Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk. Wie dus decretaal erkend heeft, heeft ‘per definitie’ een landelijke spreiding.
- Activiteiten in verschillende domeinen
Volgens de FOD Financiën moet de organisatie 100% cultureel zijn. Zo worden vormingsactiviteiten soms gezien als onderwijs en bewegingsactiviteiten als activisme, en dus niet als cultuur. Nochtans maken vormings- en/of bewegingsactiviteiten deel uit van het sociaal-cultureel werk, erkend dus door het Vlaamse departement Cultuur.
- Meer dan 20% beheerskosten
Afhankelijk van de plaatselijke inspecteur van Financiën wordt het begrip ‘beheerskosten’ anders geïnterpreteerd. Dit leidt tot willekeurige en soms onterechte beslissingen.
Bijkomend probleem is dat de inspecteurs Financiën vaak niet vertrouwd zijn met de realiteit van een vzw en dat inspecteurs verschillend oordelen over ‘beheerskosten’ naargelang hun eigen persoonlijke inschatting en het arrondissement waarin ze werken.
Welke verenigingen hebben hier last van?
Sociaal-culturele organisaties, erkend door het Vlaams departement Cultuur.
De oplossing?
- Een erkenning van de organisatie door het Vlaams departement Cultuur moet volstaan om te voldoen aan de criteria “culturele instelling’ en ‘landelijke spreiding’.
- Na het ontvangen van het verslag van de inspecteur Financiën moet een beroepsprocedure voorzien worden.
Wie kan dit oplossen?
De bevoegdheid voor de regelgeving over giften ligt bij Financiën. De getroffen organisaties zijn erkend door het Vlaams departement Cultuur.
Gezien het om een federale materie gaat, moet er een regeling gevonden worden die zowel in Vlaanderen als in Wallonië van toepassing kan zijn. Gezien de decretale vereisten om een erkenning of subsidiëring door Cultuur te verkrijgen zeer verschillend zijn in beide gemeenschappen is overleg tussen de verschillende beleidsniveaus noodzakelijk.
Het Vlaams regeerakkoord (september 2024) zegt alvast dat de Vlaamse regering aan de federale overheid zal vragen om de erkenningsprocedure voor organisaties te vereenvoudigen.
